Forest Movement Europe 2023 – podsumowanie

W dniach 12-15 czerwca 2023 r. w Teremiskach odbyło się spotkanie osób i organizacji działających na rzecz lasów na całym świecie. Wzięliśmy udział w części konferencji, zapraszamy do zapoznania się z krótkim podsumowaniem.

Forest Movement Europe (FME) to spotkania, które odbywają się od ponad 20 lat w różnych miejscach w Europie. Osobom i organizacjom na rzecz lasów pozwalają wymienić się doświadczeniami, podzielić problemami i nawiązać kontakty. W dniach 12-15 czerwca 2023 r. FME po raz pierwszy odbyło się w Polsce. Organizatorem wydarzenia razem z FERN była Pracownia na rzecz wszystkich istot. Podczas czterech dni odbyło się wiele wykładów, warsztatów oraz spacery. W spotkaniu wzięło udział ponad 70 osób z 18 krajów.

Sytuacja na granicy polsko-białoruskiej

Bardzo poruszający był blok poświęcony sytuacji na granicy polsko-białoruskiej. Wysłuchaliśmy wykładu prof. Bogdana Jaroszewicza ze Stacji Geobotanicznej Uniwersytetu Warszawskiego, który opowiadał o tym, jak postawienie płotu wpływa na przyrodę. Przede wszystkim sam płot zatrzymuje jedynie część migrantów – dzieci, kobiety i osoby starsze. Ogrodzenie, które ma 5,5 m wysokości najłatwiej pokonują młodzi mężczyźni. Szacuje się, że granicę i mur pomiędzy Polską a Białorusią zostanie przekroczona ponad 30 tysięcy razy (na podstawie danych Straży Granicznej). 

Ogrodzenie uniemożliwia przejście na stronę białoruską dużym ssakom. Najbardziej zagrożone są tu rysie – w polskiej części Puszczy Białowieskiej zamieszkuje jedynie kilkanaście osobników –  bez dopływu puli genetycznej od rysi z Białorusi gatunek ten ma mniejsze szanse na przetrwanie. W płocie, który ma 186 km zaprojektowano 24 bramy, ale pozostają one na razie zamknięte. Nie wiadomo ile takich bram znajduje się w płocie przecinającym Puszczę Białowieską i czy są one położone blisko szlaków uczęszczanych przez zwierzęta. W każdym z paneli tworzących płot, znajdują się też dziury o średnicy 10 cm, jednak ze względu na ich różne rozmieszczenie (czasem są zakopane, czasem znajdują się kilkanaście centymetrów nad gruntem) uniemożliwia to korzystanie z nich przez małe zwierzęta.

O kryzysie humanitarnym i codziennej pracy opowiadała przedstawicielka Grupy Granica. Codziennie na dyżurny numer telefonu +48 785 931 935 trafia od kilku do kilkunastu zgłoszeń od migrantów potrzebujących pomocy. Na granicę polsko-białoruską trafiają osoby z różnych stron świata: Afganistanu, Pakistanu, Erytrei czy Syrii. Działania humanitarne organizacji pozarządowych można wesprzeć robiąc zakupy w Sklepie bez granic.

Lasy w Ukrainie

Dojmująca była także opowieść przedstawicieli organizacji Forestcom z Ukrainy. Zniszczenia wojenne dotyczą także terenów leśnych, które są zaminowane przez żołnierzy rosyjskich, a czasem celowo podpalane. Takie wydarzenia miały miejsce w Puszczy Czarnobylskiej. Obecnie trwająca powódź doprowadzi do zniszczenia Parku Narodowego Dolnego Dniestru. Zagrożone są także lasy w okolicach Chersonia, a wszystko przez gwałtowną zmianę stosunków wodnych wywołanych powodzią.

Ciekawa była też historia związana z budową stacji narciarskich w puszczach Karpat leżących na terenie Ukrainy. Okres wojny został tam wykorzystany przez jednego z oligarchów do budowy kolejnych ośrodków narciarskich w masywie Świdowiec, co wiąże się z ogromnymi wycinkami, a także zmianą stosunków wodnych. Inwestycja ma miejsce na terenie porośniętym przez bukowe lasy pierwotne, które w 2007 roku wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Lasy w Indonezji

O sytuacji lasów w Indonezji opowiadali przedstawiciele Riau Forest Rescue Network. Ich praca to przede wszystkim monitoring wylesiania, które powodują korporacje produkujące celulozę i papier oraz olej palmowy. Lasy pierwotne porastające Sumatrę i Borneo (Kalimantan) są zastępowane przez plantacje akacjowe. Swoje plantacje w Indonezji posiadają zarówno firmy z Japonii i Korei, jak i z Europy.  W ciągu ostatnich 40 lat wylesiono ponad 5,3 miliona hektarów, co odpowiada 16% powierzchni Polski. Sytuacji nie pomagają także przepisy wprowadzone przez tamtejszy rząd, które zagwarantowały korporacją możliwość korzystania z lasów na 180 lat

Tymczasem w UE

Spotkanie odbywało się w kluczowym momencie dla przyjęcia przez Unię Europejską tzw. Nature Restoration Law. W czwartek 15 czerwca odbyły się głosowania w ENVI (Komisji Środowiska Parlamentu Europejskiego), gdzie część parlamentarzystów opowiedziała się przeciw wprowadzeniu nowych przepisów, wniosek ten jednak nie przeszedł. Niestety przepadły przepisy dotyczące odradzania zieleni w miastach (art.5), przepadły też przepisy o bardziej zrównoważonej gospodarce leśnej (art.10). Kolejne głosowanie odbędzie się 27 czerwca.