Apel w sprawie rozporządzenia UE o wylesianiu
Razem z ponad 150 organizacjami pozarządowymi wzywamy państwa członkowskie UE do wdrożenia unijnego rozporządzenia w sprawie wylesiania.
Nowe rozporządzenie UE w sprawie produktów niepowodujących wylesiania, znane jako unijne rozporządzenie w sprawie wylesiania, weszło w życie 29 czerwca 2023 r. Te przełomowe przepisy mają na celu przeciwdziałanie globalnemu wylesianiu i degradacji lasów spowodowanej konsumpcją w UE. Można to jednak osiągnąć tylko wtedy, gdy wszystkie 27 państw członkowskich UE odpowiednio, dokładnie i konsekwentnie wdroży i będzie egzekwować rozporządzenie. Aby wywiązać się ze swoich zobowiązań prawnych, państwa muszą teraz podjąć następujące działania.
Przede wszystkim państwa muszą wyznaczyć jeden lub więcej „właściwych organów” odpowiedzialnych za wdrożenie i egzekwowanie Rozporządzenia do 30 grudnia 2023 r. Organy te muszą posiadać „odpowiednie uprawnienia, funkcjonalną niezależność i zasoby” niezbędne do prawidłowego wykonywania swoich funkcji na mocy Rozporządzenia.
Oznacza to, że państwa muszą zagwarantować, że właściwe organy:
- będą mieć bezpieczny i stabilny dostęp do wszystkich zasobów potrzebnych do prawidłowego wdrożenia i egzekwowania rozporządzenia;
- będą posiadać uprawnienia niezbędne do egzekwowania rozporządzenia, w tym dochodzenia i nakładania sankcji za niezgodność;
- są funkcjonalnie niezależne, a krajowe ramy prawne i instytucjonalne gwarantują, że nie podlegają żadnym formalnym ani nieformalnym wpływom, które mogłyby zagrozić egzekwowaniu rozporządzenia lub wykonywaniu ich funkcji.
W ciągu 18 miesięcy, kiedy rozporządzenie stanie się wiążące dla podmiotów komercyjnych, należy również zapewnić, aby krajowe ramy regulacyjne i instytucjonalne umożliwiały właściwe wdrażanie i egzekwowanie. Oznacza to, że najpóźniej do 30 grudnia 2024 r. państwa muszą:
- przyjąć przepisy krajowe ustanawiających „skuteczne, proporcjonalne i odstraszające” kary za niezgodność, które obejmują: konfiskatę niezgodnych produktów i dochodów z transakcji dotyczących niezgodnych produktów; grzywny w wysokości co najmniej 4% całkowitego obrotu w całej UE; czasowe wykluczenie z postępowań o udzielenie zamówienia publicznego i dostęp do finansowania publicznego; zakaz stosowania „uproszczonej procedury należytej staranności”; oraz tymczasowy zakaz przywozu, handlu lub wywozu odpowiednich produktów, podjąć „wszelkie niezbędne środki”, aby zapewnić wdrożenie tych zasad;
- posiadać krajowe procedury administracyjne i sądowe, które zapewniają ściganie niezgodności, gwarantują osobom fizycznym i prawnym prawo do zgłaszania „uzasadnionych obaw” dotyczących potencjalnej niezgodności, w tym środki ochrony ich tożsamości, oraz zapewniają każdej wystarczająco zainteresowanej osobie dostęp do procedur administracyjnych lub sądowych w celu sprawdzenia legalności decyzji i działań właściwych organów;
- opracować roczny plan w celu zapewnienia przeprowadzania od dnia 30 grudnia 2024 r. kontroli spełniających odpowiednie wymogi zarówno pod względem ilościowym, jak i jakościowym oraz stale monitorować schematy handlu w celu wykrycia wszelkich potencjalnych przypadków obchodzenia rozporządzenia i wymieniać te informacje z innymi państwami członkowskimi i Komisją;
- upoważnić swoje organy celne do kontroli zgłoszeń dotyczących odpowiednich produktów, wymiany informacji i współpracy z właściwymi organami w zakresie wysyłek odpowiednich produktów oraz wstrzymania zwolnienia takich przesyłek do czasu zakończenia odpowiednich kontroli;
- zapewnić, aby procedury egzekwowania prawa umożliwiały właściwym organom niezależne przeprowadzanie kontroli podmiotów gospodarczych i handlowców oraz podejmowanie natychmiastowych działań w przypadku produktów stwarzających wysokie ryzyko niezgodności oraz uniemożliwianie ich obrotu na rynku wewnętrznym lub wywozu do czasu zakończenia kontroli i zweryfikowania zgodności, oraz wymagać, aby zapisy z kontroli i raporty z ich wyników były ujawniane stronom trzecim na żądanie;
- należy ustanowić procedury umożliwiające wymianę informacji, współpracę i koordynację między właściwymi organami i organami celnymi na swoim terytorium i w innych państwach członkowskich oraz z Komisją
Zobowiązania prawne dotyczące rozpoczęcia wdrażania i przygotowania do egzekwowania nowego rozporządzenia UE w sprawie wylesiania zaczęły już obowiązywać.
Liczymy na to, że państwa podejmą niezbędne kroki, aby wypełnić swoje obowiązki i zapewnić osiągnięcie celów Rozporządzenia.
